LÀM THẾ NÀO CÓ THỂ XÁC ĐỊNH ĐƯỢC NGƯỜI ĐỘC TÍNH, NGU NGỐC, KHÔN NGOAN?

Trong một bài báo gần đây, Robert Sternberg – nhà tâm lý học người Mỹ mô tả đặc điểm của người độc và so sánh độc tính với sự ngu xuẩn và trí tuệ. Theo tác giả các cá nhân độc hại có thể gây hại lớn.

So với nhiều thế kỷ trước, thế giới đã phát triển hơn, nhất là mặt trí tuệ, chỉ số trí tuệ IQ trung bình đã tăng 30 điểm.

Nhưng thế giới trở nên tồi tệ hơn với sự phát triển của vũ khí hạt nhân, có thể dủy diệt toàn bộ nhân loại khi các nhà lãnh đạo không kiểm soát được và sử dụng chúng.

Vì vậy những gì thế giới của chúng ta cần là sự khôn ngoan chứ không phải ngu xuẩn (vắng mặt của sự khôn ngoan); tồi tệ hơn, chúng ta có sự đối lập của trí tuệ: Độc tính.

Độc tính là gì?

Độc tính thường được liên kết với cái gọi là “Bộ ba tối” của các đặc điểm tính cách: Lòng tự kiêu, tâm thần và động cơ.

Tự kiêu được kết hợp với sự vĩ đại, ý thức về quyền lợi và sự phù phiếm.

Động cơ với những toan tính, lừa đảo…

Tâm thần có liên quan đến bốc đồng, thiếu lương tâm, tìm kiếm, hành vi phạm tội.

Những đặc điểm tính cách này chia sẻ nhiều điểm chung. Con người cao trong những đặc điểm này có xu hướng khai thác những người khác, đối xử với họ không công bằng và vì những lý do ích kỷ. Nói tóm lại, chúng có thể gây ra tổn hại lớn, về mặt thể chất hoặc tình cảm hoặc cả hai.

Các cá nhân độc hại có tiềm năng phá hoại. Họ có thể đưa ra những điều tồi tệ nhất ở những người khác. Đây không phải là điều đáng ngạc nhiên vì tính cách độc hại thường là xấu tính, kiêu ngạo, độc đoán và phi đạo đức.

Mặc dù so sánh với những người khác, những người độc hại có thể - và thường làm - có ý thức chung trên mức trung bình và mức độ phân tích lý luận cao, họ sử dụng những khả năng này cho mục đích ích kỷ.

Một người độc không phải lúc nào cũng rất thông minh. Khi có trí thông minh thấp hơn, chị ta thường tìm kiếm sự thông minh ở những người xung quanh mình, dưới ảnh hưởng của chị ta, chị sẽ tìm ra những cách khéo léo để lôi kéo những người xung quanh nhằm mục đích hoàn thành những ham muốn có hại.

Là nhà lãnh đạo, các cá nhân độc hại không quan tâm đến lợi ích chung cũng như không bị ảnh hưởng bởi hành động của họ. Tất nhiên, họ có những người (hoặc nhóm) ưa thích của họ, nhưng mong muốn ích kỷ của họ là mối quan tâm lớn nhất. Tất cả những thứ khác là thứ yếu.

Làm thế nào để các nhà lãnh đạo độc hại giành quyền kiểm soát những người theo họ? Không phải bằng cách kết hợp chúng mà bằng cách đập chúng vào nhau.

Người ngu ngốc là?                                                           

Mặc dù cá nhân ngu xuẩn chia sẻ một vài đặc điểm chung với một loại độc hại, thế nhưng cả hai đều không giống nhau.

Những người ngu xuẩn là người tự dính líu, quá lạc quan về quan điểm riêng của họ, và không thể nhìn thấy những lỗ hổng riêng của họ. Họ cho rằng họ đã biết tất cả những gì cần phải biết.

Các cá thể ngu xuẩn là thờ ơ - thờ ơ với các nhóm ngoài, mối quan tâm đạo đức, và lợi ích chung. Họ không tưởng tượng và giáo điều.

Trái ngược với một người độc hại, người ngu xuẩn không moi móc điều tồi tệ nhất ở những người khác nhưng cũng không cố gắng tìm kiếm điều tốt ở nơi người khác.

Người khôn ngoan?

Trái ngược với người độc tính là người khôn ngoan, bởi vì họ quan tâm đến tất cả lợi ích của mọi người. Một cá nhân khôn ngoan trái ngược với những người độc hại luôn đoàn kết với mọi người.

Người khôn ngoan là đạo đức, xây dựng, chăm sóc và cởi mở để trải nghiệm. Cô thường sở hữu trí thông minh phân tích cao cấp; không giống như đối tác độc hại của cô, cô sử dụng sự sáng tạo của mình để đạt được kết quả tích cực (không có hại). Cô ấy đưa ra những điều tốt nhất ở những người khác.

Chúng ta cần phải nhớ rằng trí thông minh, mặc dù cần thiết nhưng không đủ cho sự khôn ngoan.

Trí thông minh là cần thiết để phân tích tình huống, giải quyết vấn đề, và phân biệt những ý tưởng xấu và tốt. Nhưng một mình nó sẽ không hướng dẫn người ta chọn cái tốt, không xấu.

Một người độc hại có thể sử dụng trí thông minh của mình để làm hại và làm tổn thương người khác vì hành động của cô không được hướng dẫn bởi các giá trị hướng dẫn khôn ngoan: Nhân hậu, từ bi, cởi mở, trung thực và chân thành.

Đôi khi một người độc hại sẽ sẵn sàng làm bất cứ điều gì cần thiết để đạt được hoặc duy trì quyền lực. Bất cứ điều gì.

Đáng ngạc nhiên thay, cá nhân khôn ngoan thường không được cuốn hút như những người độc hại. Thay vào đó, mọi người có nhiều khả năng ngưỡng mộ những người ngu ngốc hoặc bị thu hút bởi những người độc hại - những người, mặc dù mục tiêu nguy hiểm của họ, có thể quyến rũ và lôi cuốn.

Làm thế nào để phát triển trí tuệ tạo tiền đề cho sự khôn ngoan, đồng thời chống lại sự ngu ngốc và độc tính?

Một số gợi ý dưới đây của Robert Sternberg có thể giúp thanh thiếu niên hoặc người trưởng thành không dại dột hay độc tính [1].

•  Vai trò tư duy / hành vi khôn ngoan.
• Khuyến khích sự suy nghĩ về suy nghĩ, cảm xúc và niềm tin của chính mình.
• Nhấn mạnh việc nghiên cứu các giá trị đạo đức / lý luận.
• Khuyến khích việc áp dụng những gì đã học được cho cuộc sống của một người.
• Dạy những người trẻ tuổi rằng bất cứ điều gì được học có thể được sử dụng cho tốt hay xấu.
• Thúc đẩy tư duy linh hoạt (không phải giáo điều).
• Dạy thanh thiếu niên tìm kiếm một lợi ích chung.

Chúng ta phải làm gì với cá nhân có “Bộ ba tối” lòng tự kiêu, tâm thần và động cơ?

Nhưng vì chúng có thể gây hại cho chúng ta - đặc biệt là những người trong chúng ta không quen với cách bộ ba đen thể hiện bản thân trong hành động và hành vi — chúng ta cần học cách ứng phó với hành vi độc hại.

Chúng ta không thể loại bỏ độc tính, cũng không bỏ qua những tính cách độc hại và gây hại cho chúng ta. Độc tính sẽ luôn tồn tại. Nó sẽ quyến rũ, gây ô nhiễm và gây ô nhiễm. Những gì chúng ta có thể làm là dạy trí tuệ, chỉ ra sự dại dột / độc tính với người khác bất cứ nơi nào chúng ta thấy những đặc điểm và hành vi này, và bảo vệ bản thân tốt (đặc biệt nếu chúng ta bị lạm dụng trước đây). Giáo dục và tự nhận thức là chiếc chìa khóa.

Thạc Sĩ Tâm Lí Học Nguyễn Viết Thanh.

Tài liệu tham khảo:

1. Sternberg, RJ (2018). Trí tuệ, ngu xuẩn, và độc tính trong sự phát triển của con người. Nghiên cứu về phát triển con người, 15 (3-4), 200–210.

2. http://www.Psychologytoday.com

THAM VẤN TRỊ LIỆU TÂM LÍ THIÊN ÂN

 

Địa chỉ: Số 21/3, đường Yersin, tổ 4, Khu phố 1, Phường Phú Cường, 

TP. Thủ Dầu Một, Tỉnh Bình Dương.

Hotline: 034.4004.780 –  0972.120.601

Webisite: www.thamvantrilieutamlythienan.com

Email: Thamvantrilieutamlythienan@gmail.com - Thanhnguyentlh2806@gmail.com